IDEA ออกแบบ CAMHS สถานสุขภาพจิตเด็ก สร้างพื้นที่สบายใจ ผ่านสีสันสดใส

สตูดิโอ Projects Office ในลอนดอนได้ออกแบบแผนกสุขภาพจิตโรงพยาบาลเด็กและเยาวชน (Hospital for Children and Young People) ใน Edinburgh สหราชอาณาจักร ด้วยการใช้สีสันผสมผสานกับแรงบันดาลใจจากวิวชายฝั่งทะเล มาตกแต่งให้มีบรรยากาศที่อบอวลไปด้วยความอบอุ่น สบายใจ และทำให้การบำบัดผู้ใช้บริการมีประสิทธิภาพมากขึ้น

แผนกสุขภาพจิตเด็กและเยาวชน (The Child and Adolescent Mental Health Service: CAMHS) ตัวแทนของความสดใสภายใต้การดูแลสุขภาพจิต

CAMHS ถูกออกแบบสเปซให้ต่างจากสถาบันสุขภาพทั่วไป ภาพจำที่ดูเคร่งขรึมและจริงจังได้ถูกปรับเปลี่ยนให้ผู้ใช้บริการรู้สึกผ่อนคลาย ได้เปลี่ยนบรรยากาศจากการอยู่บ้าน เพื่อสร้างประสบการณ์ที่ไม่จำเจ แต่ก็ไม่รู้สึกกดดันจนเกินไป

โปรเจกต์นี้นำทีมโดย Bethan Kay, James Christian และ Megan Charnley และความร่วมมือกับที่ปรึกษาด้านศิลปะจาก Ginkgo Projects ในการออกแบบภายใน เพื่อสร้าง ‘สถานที่ที่ 3 ซึ่งไม่ใช่ทั้งสถานพยาบาลและบ้าน แต่เป็นพื้นที่อันมีเอกลักษณ์เป็นของตัวเอง’

ด้วยการออกแบบที่ได้รับความช่วยเหลือจากศิลปินอย่าง James Leadbitter เพื่อช่วยทางสตูดิโอในการทำความเข้าใจรายละเอียดเชิงลึกที่จะสามารถสร้างความแตกต่างและช่วยเข้าใจในการรับรู้ของผู้ใช้บริการที่มีต้องปฏิสัมพันธ์กับพื้นที่แห่งนี้ กระบวนการออกแบบจะอิงจากการทำเวิร์คช็อปและรับฟังความต้องการของผู้ใช้บริการเด็ก ครอบครัวของพวกเขา และเจ้าหน้าที่ในสถานพยาบาล

ในส่วนของพื้นที่พักคอย (Waiting Area) ของผู้ใช้บริการที่ได้แรงบันดาลใจมาจากสีสันของชายฝั่งทะเลและประภาคาร โดยรูปลวดลายตรงผนังสีส้ม-ขาวตรงพื้นที่นี้ถูกวางรูปแบบให้เหมือนลวดลายของประภาคารขนาดย่อม เป็น Gimmick เล็กๆ สำหรับผู้มาใช้บริการ

ความท้าทายในการออกแบบพื้นที่ส่วนกลางของผู้ป่วยใน (Inpatient Communal Space) คือการสร้างความรู้สึกปลอดภัย (sense of safety) และแต่ยังคงความเป็นส่วนตัวแก่ผู้ใช้บริการทั้งหมดในพื้นที่ โดยเฉพาะผู้ซึ่งเผชิญกับความเครียดอย่างรุนแรง โดยออกแบบโดยไร้มุมอับให้แก่พื้นที่นี้อีกด้วย

ทางออกของการดีไซน์ห้องนี้คือการใช้ที่นั่งบุนวมฝังในผนังที่สูงถึงเพดานด้านบนเพื่อสร้างความเป็นส่วนตัว แต่ในขณะเดียวกันก็มีโต๊ะกลางสำหรับสร้างปฏิสัมพันธ์กับส่วนรวม (Group Activity Table) โดยมีแรงบันดาลใจการออกแบบมาจากประภาคารกลางทะเล

“การออกแบบที่ต้องมีความเป็นส่วนตัว แต่ในขณะเดียวกันก็ไม่แปลกแยกจากสังคมและมีส่วนร่วมในพื้นที่นั้นๆ ถูกสร้างในพื้นที่กิจกรรมส่วนกลาง นอกจากนี้ยังมี Space สำหรับสร้างปฏิสัมพันธ์กันอย่างสนุกสนานของผู้ใช้พื้นที่นั้นๆ ทั้งยังมีมุมสำหรับการพูดคุยอย่างเป็นส่วนตัวและพักผ่อนเงียบๆ โดยไม่ได้แยกออกจากสังคมและคนอื่นๆ มากนัก อย่างโซน TV” Christian กล่าวเสริม

ภาพวาดรูปประภาคารสีสันสดใสในสวน พื้นที่สำหรับผู้ใช้บริการเพื่อทำกิจกรรมร่วมกัน การใช้สีฟ้าสลับเหลืองสร้างความรู้สึกสนุก ขี้เล่น สบายใจและผ่อนคลายในเวลาเดียวกัน หวนคืนภาพการเดินเล่นริมชายหาดที่มองเห็นประภาคารและท้องทะเล มอบพื้นที่ปลอดภัยทางจิตใจของผู้ใช้งาน

ดีไซเนอร์ยังค้นพบอีกว่า หากคนเราต้องการความผ่อนคลายและบำบัดจิตใจ สถานที่แรกๆ ที่เราจะนีกถึงคือ ‘ริมชายฝั่ง’ นี่จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมสตูดิโอ Projects Office ถึงได้ใช้วิวชายฝั่งทะเลเป็นธีมหลักในการออกแบบ ทั้งสี รูปแบบ และลวดลายต่างๆ จากภูมิทัศน์ชายฝั่งทะเลทั้งหมด

“ในตอนที่มีการเพิ่มงบประมาณของระบบบริการสุขภาพแห่งชาติของอังกฤษ (National Health Service : NHS) เพื่อต้องการขยายระบบบริการสุขภาพจิตเพิ่มขึ้น พวกเราเชื่อว่าการออกแบบคือเครื่องมือที่จะช่วยในการเยียวยาที่ทรงพลัง และคุ้มค่ากับการจ่ายเพื่อสร้างสรรค์ส่วนนี้” James Christian กล่าว “พวกเรายังเชื่อว่าการรับฟังความต้องการของผู้ใช้งานจริง ไม่ว่าจะเป็นผู้ใช้บริการเองก็ดี บุคลากรภายใน และครอบครัวของผู้ใช้บริการล้วนเป็นสิ่งที่พวกเขาต้องการให้สถานพยาบาลได้พัฒนา เพื่อเป็นประโยชน์ และมีคุณภาพมากที่สุด”

ห้องนอนที่มีม้านั่งริมหน้าต่างและโต๊ะข้างเตียงดีไซน์แบบออตโตมันที่เคลื่อนย้ายได้ และปูพื้นด้วยลายไม้เพื่อสร้างความอบอุ่นและความรู้สึกเหมือนบ้าน เป็นพื้นที่สบายใจและส่วนตัว แต่ในขณะเดียวกันก็สามารถแชร์พื้นที่ให้กับบุคคลใกล้ชิดได้ด้วย

ห้องนอนของผู้ใช้บริการใช้การตกแต่งด้วยเฟอร์นิเจอร์ไม้พลายวูด โดยในห้องนอนจะมีความรู้สึกที่อ่อนโยนและผ่อนคลายกว่าด้านนอก โดยชั้นวางที่ดูขี้เล่น ในขณะที่มีหน้าต่างและโต๊ะข้างเตียงที่เคลื่อนย้ายไปมาได้สะดวกสบาย เพื่อสร้างความหลากหลายในการใช้พื้นที่และรองรับครอบครัวผู้ใช้บริการให้ได้ใช้เวลาร่วมกัน ไม่ใช่แค่นั่งข้างเตียงเหมือนโรงพยาบาลทั่วไป เพื่อสร้างความรู้สึกต่างจากสถานพยาบาล

การออกแบบห้องนอนที่สร้างความรู้สึกเป็นเจ้าของพื้นที่ให้แก่ผู้ใช้งาน (feeling of ownership) และความผูกพันกับพื้นที่มากขึ้น นอกจากนี้ยังสามารถปรับเปลี่ยนได้หลังจากที่ผู้ใช้บริการกลับบ้านไปแล้ว เพื่อเตรียมพื้นที่ให้ผู้ใช้บริการใหม่ที่จะเข้ามา และสร้างความเป็นเจ้าของพื้นที่ให้เจ้าของห้องคนใหม่ต่อไป

สีและรูปแบบการตกแต่งในห้องนี้ได้แรงบันดาลใจจากริมชายฝั่งทะเล โดยการใช้สีส้ม-ขาวเปรียบเหมือนสีของพระอาทิตย์ ตัดกับสีฟ้าน้ำทะเลอีกด้านที่สื่อถึงท้องทะเล ผสมผสานกันเพื่อสร้างประสบการณ์และใช้สีเติมเต็มพื้นที่ให้สดใส ไม่ดูเคร่งขรึมเหมือนสถานพยาบาลทั่วไป

“พวกเราสร้างงานศิลปะของเราด้วยความขี้เล่น แต่ก็ระวังในการใช้ภาพกราฟิกที่จะใช้กับโรงพยาบาลเด็ก” Christian อธิบายต่อ “แต่ละภาพจะสร้างความรู้สึกเหมือนอยู่ที่ชายหาด แต่ก็สร้างให้แตกต่างกันอย่างชัดเจน เพื่อให้แต่ละโซนมีจุดเด่น โดยใช้สีสันกับผู้ใช้บริการเด็กเล็ก และใช้การออกแบบด้วยพรมสำหรับพื้นที่ให้เด็กโตกว่า"

โปรเจกต์นี้ได้รับทุนสนับสนุนจากองค์กรการกุศลโรงพยาบาลเด็ก Edinburgh โดย Roslyn Neely ผู้บริหาร ขององค์กรได้กล่าวไว้ว่าโปรเจกต์นี้ได้ผลตอบรับดีมากกว่าที่คาดหวังมากๆ “การที่ต้องมายังสถานสุขภาพจิตเด็กและเยาวชนอาจสร้างช่วงเวลาที่ยากลำบากให้เด็ก เยาวชน และครอบครัวของพวกเขาได้ ซึ่งมันสำคัญมากที่จะทำให้พวกเขารู้สึกทันทีว่าสถานที่นี้เป็นพื้นที่ปลอดภัยตั้งแต่วินาทีแรกที่มาถึง โดยพวกเขาจะได้รับการสนับสนุนและสร้างการรับรู้ว่าพวกเขามีคุณค่าต่อพื้นที่นี้มากๆ” เธอกล่าว

“Ginkgo และ Projects Office ประสบความสำเร็จในการสร้างพื้นที่ในคอนเซปต์ดังกล่าว และทำได้ดีกว่านั้นมากๆ ในการให้เด็ก เยาวชนและผู้คนที่เข้ามามีส่วนร่วมในการออกแบบ นอกจากนี้ยังได้เปลี่ยนจากสถานที่ว่างเปล่าและมีความเป็นสถาบันที่ดูเคร่งขรึมมากๆ ดูสดใสขึ้น รวมไปถึงเหมาะกับเด็กและเยาวชนที่เผชิญกับความยากลำบากในเรื่องของสุขภาพจิต ให้รู้สึกปลอดภัย และสบายใจในการอยู่ที่นี่” 

Project Detail: Healthcare Interiors CAMHS – Edinburgh

Client: NHS Lothian

Location: Edinburgh

Size: 1300 sqm

Date: 2019

Photo: French + Tye